Dịch Chuyển Từ Made In Sang Made By Viet Nam

Xu hướng hội nhập toàn cầu tạo ra cơ hội lớn cho thương hiệu Việt vươn ra khỏi biên giới Việt Nam nhưng cũng sẽ gặp thách thức lớn ở phần sân nhà khi ngày càng có nhiều tập đoàn khổng lồ nhảy vào mở nhà máy, công xưởng… tận dụng nguồn nhân công, nguyên liệu giá rẻ tại Việt Nam để tạo ra lợi thế cạnh tranh. Điều này sẽ tạo ra áp lực lớn cho các doanh nghiệp trong nước vốn có quy mô nhỏ, yếu kém về nhiều mặt. Những thương hiệu lớn chẳng hạn như Nike, sản phẩm của họ được ghi nguồn gốc xuất xứ là "Made in Viet Nam". Nhưng khi nhìn vào người tiêu dùng chỉ biết đó là sản phẩm được tạo ra tại Việt Nam nhưng thực tế đó là một thương hiệu thể thao lớn của Mỹ. Khi đó khái niệm "Made by Viet Nam" là một vấn đề đáng quan tâm.

Ảnh minh họa: Internet

Việt Nam có dân số trên 86 triệu dân, trong đó khu vực nông thôn chiếm 70% dân số; tại đây các phương tiện truyền thông còn khá hạn chế nên mấy ai hiểu thế nào là hàng Việt Nam. Ngay cả khu vực thành thị, nơi có trình độ dân trí cao hơn vẫn còn khá xa lạ với khái niệm "hàng Việt Nam". Nếu muốn ưu tiên dùng Hàng Việt thì cũng sẽ khó khăn vì hiện nay chưa có một cơ quan hay tổ chức nào đứng ra để giải thích một cách rõ ràng khái niệm này.

Một cách dễ nhận ra nhất để phân biệt hàng Việt với các thương hiệu ngoại là trên bao bì sản phẩm có gắn logo "Hàng Việt Nam chất lượng cao (HVNCLC)", Made in Viet Nam hay một cái tên gọi thuần Việt. Nhưng đứng về góc độ lòng tự hào tự tôn dân tộc, có lẽ cần phải đưa ra xem xét vì hiện nay có khá nhiều doanh nghiệp được chứng nhận là "HVNCLC" do người tiêu dùng bình chọn nhưng sản phẩm đó lại mang thương hiệu nước ngoài. Như vậy có bất công với các doanh nghiệp Việt sản xuất cùng ngành hàng không? Mục tiêu của chúng ta là xây dựng được những Thương hiệu thuần Việt nghĩa là cần phải hội tụ đủ những yếu tố sau: Có nhà máy sản xuất tại Việt Nam, Thương hiệu đó do người Việt sáng lập và đăng ký nhãn hiệu xuất xứ tại Việt Nam…để khi thương hiệu Việt vươn ra toàn cầu, người tiêu dùng toàn cầu sẽ nói "Tôi đang sử dụng sản phẩm của một thương hiệu lớn đến từ Việt Nam đó" chứ không phải là "sản phẩm của Thương hiệu này được gia công tại Việt Nam". Tất nhiên thương hiệu Việt đó sẽ mang lại những lợi ích to lớn và là đòn bẩy để hình thành nên thương hiệu Quốc gia. Hãy nhìn Nokia của Phần Lan là một ví dụ, nói đến Phần Lan người ta sẽ nghĩ ngay đến đó là một đất nước có thương hiệu Nokia lừng danh.

DHV thiết nghĩ rằng để người tiêu dùng dễ dàng phân biệt hàng Việt Nam thì chứng nhận HVNCLC nên tách thành 2 nhóm: made in Viet Nam (những gì người ta làm được tại Việt Nam) và Made by Viet Nam (những gì người Việt tạo ra). Nếu làm được như vậy, người tiêu dùng Việt Nam dễ dàng hơn để ưu tiên nhóm Made by Viet Nam. Khi đó cuộc vận động sẽ trở nên dễ dàng hơn trong việc khuyến khích các doanh nghiệp trong nước sản xuất sản phẩm có chất lượng, có khả năng cạnh tranh với nhóm Made in Viet Nam và nhóm Ngoại nhập.

Chẳng hạn như tập đoàn Masan (Nhật Bản), Nestle (Mỹ), Dutch Lady (Hà Lan) của Frieslandcampina Viet Nam…đây đều là những thương hiệu nước ngoài nhưng nhà máy đặt tại Việt Nam cũng được chứng nhận là HVNCLC. DHV cho rằng, đây là những thương hiệu lớn, không cần trao chứng nhận thì bản thân họ cũng đã là chất lượng rất cao rồi.

Những thương hiệu quốc tế này nên xem là hàng Quốc tế chứ hoàn toàn không nên xem sản phẩm của họ là Hàng Việt Nam. Nếu là một người tiêu dùng sử dụng sản phẩm của Nestle (sản phẩm được chứng nhận là HVNCLC), họ sẽ nghĩ đến quốc gia nào đầu tiên Mỹ hay Việt Nam. Chắc chắn rằng, họ sẽ nghĩ ngay đó là một thương hiệu của Mỹ, còn Việt Nam chỉ là nơi gia công sản phẩm cho thương hiệu này. Như vậy về mặt tự hào dân tộc, Nestle chỉ mang lại giá trị thương hiệu cho quốc gia Mỹ. Còn giá trị Việt Nam gần như là vô hình trong mắt người tiêu dùng.

Vậy để tăng giá trị của Thương hiệu Việt, các doanh nghiệp Việt Nam có thể chuyền dần made in Viet nam sang Made by Viet nam để phân biệt với các thương hiệu toàn cầu sản xuất tại Việt Nam cũng được xem là "Made in Viet Nam". Mức độ ưu tiên của người tiêu dùng khi mua sắm bất kỳ một sản phẩm nào sẽ theo thứ tự sau: 1. Made by Viet nam (hàng Việt Nam) – 2. Made in Viet Nam (hàng nội địa hóa) – 3. Hàng ngoại nhập. Mức độ "ưu tiên" hàng Việt xảy ra khi và chỉ khi sản phẩm của 3 nhóm này là ngang nhau vì nói đến ưu tiên là sẽ xảy ra sự thay đổi trong việc lựa chọn.

Không biết các doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng sẽ nghĩ gì khi có một nhân xét DHV đọc được trên Vnexpress.net:  "Việt Nam thật sự gần như không thể tự chủ sản xuất ra bất cứ sản phẩm gì của thế giới hiện đại này." Từ cái áo cái quần chúng ta mặc, đến da giày như anh đã biết, điện thoại, xe hơi, tỷ lệ nhập khẩu rất cao."

Để kết thúc bài viết, DHV xin đưa ra một vài ý kiến của riêng cá nhân:

Thứ nhất: Báo Sài Gòn tiếp thị nên xem xét lại tiêu chí bình chọn Hàng Việt Nam chất lượng cao bằng cách đưa ra một chuẩn thống nhất khái niệm giải thích như thế nào được gọi là "hàng Việt Nam". Như vậy các doanh nghiệp mang thương hiệu nước ngoài sẽ tự động rút khỏi chương trình bình chọn vào các năm tiếp theo. Mà thay vào đó nên đưa ra một chương trình bình chọn khác cho các doanh nghiệp này như "Hàng Made in Viet Nam tốt nhất".

Thứ hai: Các thương hiệu Việt nên mạnh dạn thay đổi bao bì về nguồn gốc xuất xứ hàng hóa từ Made in Viet Nam sang Made by Viet Nam khi mang hàng hóa ra Quốc tế. Nhưng thông thường Made by thường đi với tên thương hiệu như: Made by Kinh Do Corp. (KDC), Viet Nam; made by Trung Nguyen, Viet Nam…

Rất mong sự chia sẻ đóng góp của cộng đồng về đề tài này.