Bao Giờ Có Đồ Chơi Trẻ Em Hợp Quy?

Đã một tháng rưỡi trôi qua kể từ khi thông tư về việc thực hiện Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn đồ chơi trẻ em của Bộ Khoa học - Công nghệ có hiệu lực nhưng người tiêu dùng vẫn khó tìm mua được đồ chơi có dấu hợp quy (CR).

Gần 95% đồ chơi trẻ em trên thị trường vẫn chưa dán nhãn CR. Ảnh: Lê Toàn.

Nguyên nhân là do các trung tâm kiểm định đang ở tình trạng quá tải, không giải quyết kịp các yêu cầu từ doanh nghiệp. Trong khi đó, cơ quan quản lý thị trường cũng chưa thể thực hiện việc kiểm soát do chưa có bất kỳ hướng dẫn nào từ cơ quan chuyên ngành.

Nhiều người vẫn mua, bán

Theo ghi nhận, dù quy định về dấu CR đã có hiệu lực từ 15-4 nhưng trên thực tế, gần 95% đồ chơi đang có mặt trên thị trường vẫn chưa dán nhãn CR.

Dạo quanh khu vực đường Kim Biên (bên hông chợ Kim Biên, quận 5), đường Ngô Nhân Tịnh (quận 6), những khu vực mua bán sỉ các loại đồ chơi vào loại lớn nhất tại TPHCM vẫn chưa thể tìm thấy đồ chơi có dấu CR. Hơn 90% sản phẩm bán tại đây là đồ chơi do Trung Quốc sản xuất, được nhập khẩu bằng nhiều con đường như chính ngạch, tiểu ngạch và không loại trừ khả năng nhập lậu khi nhiều mặt hàng không hề có nhãn mác, xuất xứ hoặc chỉ có nhãn tiếng Trung, không có tiếng Việt.

Vị trí đặt quảng cáoTình hình tại nhiều cửa hàng đồ chơi, siêu thi, nhà sách cũng tương tự khi hàng có dấu CR dường như chỉ là... trên giấy. Tại cửa hàng đồ chơi Funnyland trên đường Trương Định (quận 3) nơi bán hàng trăm mẫu mã sản phẩm, tuy trưng bày giấy chứng nhận do Trung tâm Kỹ thuật - Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng 3 (Quatest 3) cấp cho các sản phẩm đồ chơi trẻ em dưới 3 tuổi, nhãn hiệu Audley, do Trung Quốc sản xuất và Công ty Phương Nga (quận Phú Nhuận) nhập khẩu, nhưng tìm không thấy sản phẩm trên kệ. Với nhiều sản phẩm khác, khi thắc mắc về dấu CR, nhân viên bán hàng cũng phải mất một lúc mới nhớ ra đó là gì và trả lời rằng, khách cứ yên tâm vì đây đều là sản phẩm an toàn.

Đại diện Công ty Phát hành sách TPHCM (Fahasa) thừa nhận, hiện vẫn chưa có sản phẩm nào đang bày bán tại hệ thống nhà sách này có dấu CR dù đã gửi thông báo cho các nhà phân phối nhắc nhở về việc này nhưng chưa nhận được trả lời nào, ngoài một vài yêu cầu thống kê hàng.

Chị Mai, một khách hàng từ huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai, lấy hàng sỉ tại đường Ngô Nhân Tịnh cho biết, cả tháng nay cũng nghe báo chí nói về đồ chơi dán nhãn CR gì đó nhưng đến giờ vẫn chưa nhìn thấy bao giờ. “Thực tế mà nói, hàng ở đây, gần 100% là hàng từ Trung Quốc, hóa đơn chứng từ xịn chưa chắc đã có đủ chứ nói gì đến dấu CR. Mình lấy hàng ở đâu, kiểu gì thì phải hiểu cách ở đó chứ” - chị Mai thẳng thắn. Cũng theo chị Mai, từ thời điểm công bố về dấu CR, lượng hàng bán ra vẫn bình thường vì không thấy khách nào vì không có dấu CR mà không mua hàng. Chị Mai nói: “Họ cứ vô, con thích món nào thì mua chứ không ai đòi hỏi, hỏi han gì hết”.

Đại diện Fahasa cũng khẳng định, từ thời điểm công bố về dấu CR, rất ít khách hàng thắc mắc, hỏi han về dấu CR. “Nói thực, người trong ngành mới biết về quy định này chứ người tiêu dùng cũng chưa hiểu hết” - ông nói.

Tuy nhiên, nếu có khách hàng quan tâm đến việc gắn nhãn hợp quy cho đồ chơi thì họ cũng chẳng thể có chọn lựa nào khác hơn là chấp nhận mua. Chị Thu Hà, một khách hàng tại cửa hàng đồ chơi Mẹ và bé trên đường Võ Thị Sáu (quận 3), cho biết chị cũng muốn mua đồ có dấu CR như báo chí đưa tin để yên tâm hơn nhưng đi ba cửa hàng thì cả ba đều nói là không có. Cuối cùng, chị Hà đành chọn mua một mẫu đồ chơi xe hơi theo ý cậu con trai 4 tuổi với hy vọng: “Cháu cũng đã biết, mình dặn cháu không ngậm vào miệng, chơi xong thì rửa tay sạch sẽ”.

Bao giờ cho đến... hợp quy?

Câu hỏi này dường như vẫn rất khó trả lời dù mới đây, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đã có văn bản gửi tất cả các chi cục tỉnh, thành phố cho phép gia hạn việc dán nhãn hợp quy đến ngày 15-9 để giải quyết số hàng tồn trước ngày thông tư có hiệu lực (15-4). Trên thực tế, việc chứng nhận hợp quy cho sản phẩm đồ chơi trẻ em của các doanh nghiệp sản xuất và nhập khẩu tại các trung tâm kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng ở các khu vực - đơn vị có chức năng được Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng chỉ định hiện đang ở tình trạng quá tải khi số lượng doanh nghiệp đăng ký đông trong khi mỗi khu vực miền Bắc, miền Trung, miền Nam chỉ có một trung tâm.

Ông Hoàng Lâm, Phó giám đốc Trung tâm Kỹ thuật - Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng 3 (Quatest 3) tại hội thảo “Hướng dẫn triển khai Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn đồ chơi trẻ em”, do đơn vị này tổ chức vào giữa tháng 5 tại TPHCM đã thừa nhận do số lượng doanh nghiệp đăng ký nhiều, chủng loại đa dạng, nên không thể chứng nhận liền. Hiện con số doanh nghiệp và lô hàng đồ chơi trẻ em được chứng nhận vẫn chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với đồ chơi đang có mặt trên thị trường. Theo dự báo, sắp tới đây, khi 6 mặt hàng điện, điện tử như nồi cơm điện, bình đun nước, máy sấy tóc... cũng phải có dấu CR mới được lưu hành trên thị trường thì tình trạng quá tải tại các trung tâm Quatest sẽ càng trầm trọng.

Việc dán nhãn hợp quy cho đồ chơi trẻ em được nhiều nhà bán lẻ và doanh nghiệp sản xuất, thậm chí cả lực lượng có chức năng kiểm tra kiểm soát nhìn nhận rằng, khó thực hiện khi ở mặt hàng đồ chơi trẻ em còn quá nhiều vấn đề phải bàn như hàng nhập lậu, hàng cấm bán, hàng nhái... Phía các nhà bán lẻ đặt vấn đề, họ sẽ cạnh tranh như thế nào khi hàng lậu, không dấu CR sẽ bán với giá thấp còn hàng hợp quy bán giá cao hơn vì ý thức tiêu dùng của người dân Việt Nam còn khá hạn chế và việc kiểm tra kiểm soát của cơ quan chức năng gần như là không thể thực hiện nổi.

Chính tại hội thảo vào giữa tháng 5 của Quatest 3, nhiều doanh nghiệp cũng bày tỏ băn khoăn việc chứng nhận vừa mất thời gian, vừa tốn chi phí nhưng lại gặp sự cạnh tranh không lành mạnh của các cơ sở sản xuất, phân phối nhỏ lẻ, trôi nổi. Điều này hoàn toàn có cơ sở khi thị trường đồ chơi trẻ em tại nước ta lâu nay bị thống trị bởi hàng do Trung Quốc sản xuất, trong đó hàng nhập lậu chiếm tỷ lệ không nhỏ. Các doanh nghiệp còn liên tưởng đến trường hợp của nón bảo hiểm khi các doanh nghiệp sản xuất phải gửi đơn kêu cứu lên lãnh đạo vì hàng nhái, hàng giả tràn lan. Nguy hiểm hơn, chính tem CR (dấu hiệu phân biệt hàng đạt chuẩn và không đạt chuẩn) cũng bị làm giả dễ dàng.

Đặt vấn đề này với lãnh đạo Chi cục Quản lý thị trường TPHCM, ông Đặng Văn Đức, Chi cục trưởng, từ chối bình luận vì “chưa kiểm tra mặt hàng đồ chơi trẻ em theo quy định dán nhãn hợp quy nên chưa thể nói gì”. Tuy nhiên, ông Đức cũng thừa nhận, đồ chơi trẻ em là mặt hàng vốn không dễ kiểm soát lâu nay.

Lý do cơ quan quản lý thị trường đến thời điểm này chưa thể tiến hành kiểm tra đồ chơi có dán dấu CR hay không là vì cơ quan chuyên ngành (Bộ Khoa học - Công nghệ, các sở trực thuộc) vẫn chưa có hướng dẫn triển khai thông tư dù đây là một trong những việc phải làm khi văn bản trên được ban hành, triển khai.

Theo TBKTSG